Gazeta RD
Nga Alba KEPI
Një shtet me emoji
🌏✈️🇦🇱 “4.76 milionë vizitorë të huaj në gjashtë muajt e parë të vitit”, shpall krenarisht qeveria. “1.32 milionë vetëm në qershor – suksesi është i garantuar!”, thonë zyrtarët, ndërsa i shoqërojnë deklaratat me emoji plazhesh, fluturimesh dhe slogane optimiste si #AlbaniaAllSenses.
Por pas këtij entuziazmi numerik fshihet një e vërtetë e rrezikshme, që as numrat, as propagandat digjitale nuk mund ta mbulojnë: në mbi 57% të territorit shqiptar, uji që pihet nga turistët dhe banorët nuk kontrollohet.
Sipas auditimeve dhe raporteve të fundit, nga 14 shoqëri ujësjellës-kanalizimesh në Shqipëri, 8 prej tyre – pra 57% – nuk kanë laboratorë për të kryer analizat mikrobiologjike dhe kimike të ujit të pijshëm.
Kjo nuk është statistikë teknike. Është alarm shëndetësor. Do të thotë që qindra mijëra qytetarë dhe turistë nuk kanë asnjë garanci që uji që konsumojnë është i sigurt.
Raportet zbulojnë gjithashtu se:
• Vetëm 6 qytete (Berat, Elbasan, Korçë, Lushnjë, Pogradec, Sarandë) kanë laboratorë funksionalë;
• 8 qytete të tjera, përfshirë zona me fluks të lartë turistik, nuk kanë as laboratorë minimalë për analiza të ujit;
• Në shumë raste, ujësjellësit nuk kryejnë analizat e detyrueshme për bakteret dhe ndotësit, as në rrjetin e shpërndarjes, as në burimet ujore;
• Kontrolli shtetëror është i dobët, rezultatet nuk publikohen, ndërsa turistëve u ofrohet fasadë, jo siguri.
Pra ujërat “kristaltë” janë vetëm mashtrim vizual
Në shumë prej zonave më të vizituara – nga Ksamil e Sarandë, deri në Theth e Valbonë – burimet natyrore janë të pambrojtura dhe uji i çezmës shpesh nuk është i trajtuar. Kanalizimet derdhen në natyrë, ndërtimet shkojnë mbi burime, dhe sistemi i monitorimit është praktikisht inekzistent.
Uji duket i pastër – por askush nuk di çfarë ka brenda tij. Ky është mashtrim. Një fasadë e bukur që fsheh pas vetes mungesën më elementare të një shoqërie moderne: garancinë për ujin që pihet.
Deklaratat e pushtetit, që krenohet me rritjen e numrit të vizitorëve, shmangin pyetjen thelbësore: a është Shqipëria vërtet e përgatitur për turizëm të qëndrueshëm?
Sepse:
• Nuk mund të ketë turizëm pa ujë të kontrolluar;
• Nuk mund të ketë imazh europian me infrastrukturë ujore të rrënuar;
• Nuk mund të ketë zhvillim afatgjatë pa investime në shërbimet bazë.
Nëse nuk garanton ujin – nuk garanton asgjë. Të ardhurit nga jashtë e matin vendin jo nga pamja, por nga shërbimi, nga pastërtia, nga besimi.
Besimi nuk ndërtohet mbi statistika, por mbi standarde. Nuk lidhet me shifrat sezonale, por me përvojën reale të mikpritjes, të sigurisë, të transparencës. Dhe këto, sot, mungojnë në mënyrë sistematike.
Turistët mund të rikthehen një herë të dytë, ndoshta për çmimet e ulëta, për detin që duket i pastër, për mikpritjen spontane të banorëve lokalë. Por ky kthim nuk është domosdoshmërisht shenjë besimi. Mund të jetë thjesht tolerancë, mungesë informimi apo mungesë alternativash. Një përvojë e keqe – qoftë edhe e vetme – mjafton për ta ndryshuar këtë perceptim në mënyrë të pakthyeshme.
