Gazeta RD
Zhdukja e nëndetëses gjatë një vizite përreth rrënojave të fundosura të Titanikut ka ngritur pikëpyetje në lidhje me rreziqet e përfshira në një ekspeditë të tillë në thellësi.
Në vjeshtën e vitit 1911, në një moment një pjesë e madhe akulli u shkëput nga një masiv akullnaje në jugperëndim të Grenlandës. Gjatë muajve në vijim, ajo u zhvendos ngadalë në jug, duke u shkrirë gradualisht, ndërsa u bart nga rrymat e oqeanit dhe era.
Më pas, në natën e ftohtë dhe pa hënë të 14 prillit 1912, një ajsberg 125 metra i gjatë – krejt çka mbeti nga rreth 500 metra akull që ishte nga një fjord (ngushticë në formë të shkronjës U) i Grenlandës vitin e kaluar – u përplas me anijen e pasagjerëve “Titanic” teksa po bënte udhëtimin e saj të parë, nga Southemptoni në Mbretërinë e Bashkuar për në Nju Jork.
Në më pak se tri orë, anija u mbyt, duke marrë me vete drejt vdekjes më shumë se 1500 pasagjerë dhe anëtarë të ekuipazhit. Anija e fundosur tani shtrihet pothuajse 3.8 kilometra poshtë valëve në një vendndodhje rreth 640 kilometra në juglindje të bregut Njufondlandit.
Ajsbergët përbëjnë ende rrezik për transportin ujor – në vitin 2019 së paku 1.515 ajsbergë u zhvendosën aq larg në jug dhe u futën në rrugët transatlantike të transportit ujor, shkruan BBC Future.
Por, vendi i fundit i pushimit të Titanikut bart rreziqet e veta, që do të thotë se të vizitosh fundosjen më të famshme në botë është një sfidë më vete.
OceanGate Expeditions, për shembull, është një nga disa kompanitë që plotësojnë kërkesat e njerëzve që duan të eksplorojnë detet dhe, madje, edhe thellësitë në dukje të paarritshme të oqeaneve të botës.
“Ajo që kam parë me super të pasurit – paraja nuk është objekt kur bëhet fjalë për përvojat. Ata duan diçka që nuk do ta harrojnë kurrë”, tha Nick D’Annunzio, pronar i TARA, Inc., një kompani për marrëdhënie me publikun e specializuar për ngjarje të veçanta, sipas CNN-it.
OceanGate nisi ekspedita të suksesshme drejt mbetjeve të Titanikut më 2021 dhe 2022.
Të hënën, Roja Bregdetare e SHBA-së nisi një operacion kërkim – shpëtimi për nëndetësen që i përkiste OceanGate, e cila humbi kontaktin gjatë një turneu privat të Titanikut.
Nëndetësja Titan e zhdukur në Atlantik. Fotografi nga arkivi.
Kompania tha se po “eksploronte dhe mobilizonte të gjitha opsionet për ta kthyer ekuipazhin në mënyrë të sigurt”.
OceanGate Expeditions, me qendër në Everett, Uashington, u themelua në vitin 2009 nga inxhinieri i hapësirës ajrore, Stockton Rush, i cili gjithashtu gjendet në nëndetësen e zhdukur.
Çfarë kishin thënë ata që shkuan te rrënojat?
Ekspeditat e mëparshme në vendin e mbytjes së Titanikut e kanë përshkruar zbritjen për më shumë se dy orë përmes errësirës së plotë përpara se fundi i oqeanit të shfaqet papritur nën dritat e nëndetëses.
Me një vijë të kufizuar dukshmërie prej disa metrash, e cila ndriçohet nga dritat në bordin e një nëndetëseje me madhësi të një autobusi, lundrimi në këtë thellësi është një detyrë sfiduese, duke e bërë të lehtë çorientimin në shtratin e oqeanit.
Hartat e detajuara të vendit të mbytjes së Titanikut, të përpiluara gjatë dekadave të skanimeve me rezolucion të lartë, mund të ofrojnë pika të rrugës kur objektet mund të shihen me sy. Hidrolokatorët (lokalizues të shtrirjes dhe zërit nën ujë), gjithashtu, i mundësojnë ekuipazhit të zbulojë veçori dhe objekte jashtë basenit të vogël të dritës të ndriçuar nga nëndetësja.
Pilotët e nëndetëseve gjithashtu mbështeten në një teknikë të njohur si navigacion inercial, duke përdorur një sistem përshpejtuesish dhe xhiroskopësh për të gjurmuar pozicionin dhe orientimin e tyre në lidhje me një pikë fillestare dhe shpejtësi të njohur.
Nëndetësja Titan e OceanGate mbart një sistem lundrimi inercial më të fundit që kombinohet me një sensor akustik të njohur si ‘Doppler Velocity Log’ për të vlerësuar thellësinë dhe shpejtësinë e automjetit në lidhje me shtratin e oqeanit.
Megjithëkëtë, pasagjerët në udhëtimet e mëparshme të Titanikut me OceanGate, kanë rrëfyer se sa e vështirë është të gjesh rrugën pasi të arrish në fund të oqeanit.
Mike Reiss, një shkrimtar i komedisë televizive që ka punuar në “The Simpsons” dhe mori pjesë në një udhëtim me OceanGate drejt mbetjeve të Titanikut vitin e kaluar, i tha BBC-së:
“Sapo të keni rënë në fund, vërtet nuk e dini se ku jeni. Na u desh të përplaseshim verbërisht në fund të oqeanit duke e ditur se Titaniku ishte atje diku, por ishte aq errësirë sa gjëja më e madhe nën oqean ishte vetëm 500 metra larg dhe kaluam 90 minuta duke e kërkuar”.
Për kë është “i arritshëm” Titaniku?
Duhen tetë orë dhe 250.000 dollarë për të gjetur mbetjet e Titanikut të fundosur rreth 380 milje larg brigjeve të Njufondlandit.
Të dielën, pesë persona hipën në nëndetësen Titan për të nisur atë udhëtim. Anija humbi kontaktin vetëm një orë e 45 minuta pasi u zhyt në fund të Oqeanit Atlantik.
Përgatiti: Syzanë Paçarizi
