Gazeta RD
Nga Morgan Phillips, FOX NEWS
Presidenti Donald Trump pritet të dalë në skenën kryesore në ditën e dytë të Samitit të NATO-s në Hagë, Holandë — duke ofruar një ton befasueshëm miqësor ndaj aleancës që ai ka kritikuar shpesh.
Presidenti ka në plan të takohet me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte, dhe liderë të tjerë botërorë, përpara se të mbajë një konferencë për shtyp.
Trump tha gjithashtu se “me shumë gjasë” do të përshëndesë presidentin ukrainas Volodymyr Zelenskyy, i cili po merr pjesë në samit në kuadër të përpjekjeve të vazhdueshme të Ukrainës për t’u anëtarësuar në NATO.
Në mesazhe tekstuale të ndara nga Trump, Rutte e përgëzoi atë pasi e “ka bërë Europën të paguajë me shumë” përmes objektivit të ri prej 5% për shpenzimet e mbrojtjes — dhe për ndërmjetësimin e përfundimit të konfliktit të fundit mes Izraelit dhe Iranit.
“Urime dhe faleminderit për veprimin tënd vendimtar ndaj Iranit. Ishte vërtet diçka e jashtëzakonshme dhe që askush tjetër nuk guxoi ta bënte,” shkroi Rutte ndërsa Trump ishte në fluturim drejt samitit. “Na bën të gjithëve më të sigurt.”
Izraeli dhe Irani arritën një armëpushim të ndërmjetësuar nga SHBA të martën, i cili për pak sa nuk u prish — megjithatë Izraeli e anuloi kundërsulmin me nxitjen e Trump.
“Po fluturon drejt një tjetër suksesi të madh në Hagë këtë mbrëmje,” shtoi Rutte, duke iu referuar marrëveshjes së re për që vendet anëtare të NATO-s të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 5% të PBB-së.
Aleatët e NATO-s ranë dakord për herë të parë në vitin 2006 të shpenzojnë 2% të PBB-së për mbrojtjen — një objektiv që shumë vende nuk e arritën për vite me radhë.
Tani, pas thirrjeve të përsëritura të Trump që Europa të “mbajë barrën që i takon”, aleanca ka miratuar një objektiv më ambicioz prej 5%, me një përjashtim për Spanjën, e cila ka pasur vështirësi të arrijë edhe kufirin fillestar.
Shifra e re ndahet në 3.5% për shpenzimet bazë të mbrojtjes dhe 1.5% për infrastrukturë të lidhur, përfshirë luftën kibernetike dhe inteligjencën. Ambasadorët e NATO-s ranë dakord për këtë tekst kompromisi të dielën.
Për shumicën e aleatëve, ky objektiv përfaqëson një hap të madh. Polonia aktualisht kryeson mes shteteve anëtare me 4.1% të PBB-së të dedikuar për mbrojtje. SHBA ndodhet në 3.4%.
Trump tha se nuk beson që SHBA ka nevojë të arrijë domosdoshmërisht kufirin e plotë prej 5% — një qëndrim që mbështetet edhe nga Rutte.
“Shtetet e Bashkuara tashmë po shpenzojnë gati 3.5% për mbrojtjen bazë, dhe nuk ka dyshim se janë afër edhe me 1.5%-shin për çështje të lidhura me mbrojtjen,” tha Rutte. “Vende si Estonia dhe Polonia janë shumë afër. Për shumë të tjera, do të jetë ende një rrugë e gjatë përpara, por është me të vërtetë e rëndësishme që ta bëjmë këtë.”
Ai gjithashtu u bëri thirrje industrive të mbrojtjes “në të dy anët e Atlantikut” të rrisin prodhimin.
“Është thjesht e paimagjinueshme që Rusia, me një ekonomi 25 herë më të vogël se ajo e NATO-s, të mund të na tejkalojë në prodhim dhe fuqi ushtarake,” tha Rutte të martën. Ai u bëri thirrje europianëve: “Bëni mbrojtjen tuaj aq të fortë sa askush të mos guxojë t’ju sulmojë.”
Me gjithë përparimin, Trump hodhi sërish dyshime nëse SHBA do t’i qëndrojë besnike nenit kyç të mbrojtjes kolektive të NATO-s — Neni 5 — i cili detyron anëtarët të mbrojnë njëri-tjetrin në rast sulmi.
“Varet nga përkufizimi,” tha Trump kur u pyet nëse do ta respektonte angazhimin. “Ka shumë përkufizime për Nenin 5, e dini këtë, apo jo? Por unë jam i përkushtuar të jem mik i tyre. Jam bërë mik me shumë nga këta liderë, dhe jam i përkushtuar t’i ndihmoj.”
Megjithatë, ambasadori amerikan në NATO, Matthew Whitaker, u përpoq të siguronte aleatët, duke u thënë gazetarëve: “Shtetet e Bashkuara nuk po shkojnë askund.”
Rutte e përforcoi këtë mesazh, duke u thënë partnerëve të “ndalojnë së shqetësuari kaq shumë” dhe të përqendrohen në forcimin e mbrojtjes së tyre.
