Gazeta RD
Nga Genc GGJOKUTAJ
Shqipëria sot është përballë një sfide serioze: a do të kemi një drejtësi vërtet të pavarur, apo do të vazhdojmë të jetojmë në një shtet ku institucionet janë thjesht kukulla të politikës?
Në teori, reforma në drejtësi u krijua për të ndarë politikën nga gjykatat dhe prokuroritë.
Në praktikë, kontrolli politik mbi emërimet dhe vendimmarrjen po rrezikon të zhbëjë gjithë investimin e viteve të fundit.
*Çfarë është KLP dhe pse ka kaq rëndësi?*
* Këshilli i Lartë i Prokurorisë (KLP) është “menaxheri” i gjithë sistemit të prokurorëve në Shqipëri.
* Ka kompetencën të zgjedhë dhe emërojë Prokurorin e Përgjithshëm dhe drejtuesin e SPAK-ut.
* Vendos për promovime, transferime dhe masa disiplinore ndaj prokurorëve.
* Ka 11 anëtarë, shumica e të cilëve janë propozuar nga mazhoranca socialiste, ndërsa stafet e këshilltarëve dhe kabineteve janë të lidhura ngushtë me këtë parti, duke bërë që KLP të mos jetë e pavarur, por e varur nga politika.
* Kryetarja dhe nënkryetari i KLP-së nuk janë thjesht drejtues; ata janë noteri të urdhrave të mazhorancës socialiste, duke transformuar KLP-në nga një institucion drejtësie në një zëdhënës të politikës dhe interesave të ngushta partiake, larg paanshmërisë dhe pavarësisë që kërkon drejtësia.
* KLP është nyja nga ku mund të fillojë depolitizimi ose nga ku mund të bëhet kapja totale e drejtësisë. Deri tani KLP ka treguar të kundërtën.
*SPAK – arma më e fortë (ose më e dobët) kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar*
* SPAK (Struktura e Posaçme Anti-Korrupsion) është krijuar për të hetuar zyrtarët e lartë, politikanët, korrupsionin dhe krimin e organizuar.
* Ka kompetencë të nisë hetime pa lejen e politikës.
* Por drejtori i SPAK-ut zgjidhet nga KLP. Kjo do të thotë: nëse KLP është e kapur, edhe SPAK bëhet vegël politike.
*Problemi aktual*
* Shumë anëtarë të institucioneve “të pavarura” shihen si të afërt me mazhorancën.
* Kryeministri deklaron se pavarësia e drejtësisë varet nga Partia Socialiste, duke e vendosur de facto SPAK-un dhe KLP-në nën një ombrellë politike.
* Rezultati: Prokurorët mund të ndihen të detyruar t’i shërbejnë porosive të pushtetit dhe jo ligjit.
*Si mund të korrigjohet situata?*
* Depolitizimi i zgjedhjes së anëtarëve të KLP – përfaqësuesit jo-prokurorë të mos zgjidhen nga politika, por nga procese të pavarura.
* Transparencë në votime – çdo vendim për emërime dhe shkarkime të publikohet me arsyetim të plotë.
* Ndëshkime për porosi politike – vendosje e mekanizmave ligjorë që të ndëshkojnë çdo prokuror apo gjyqtar që zbatojnë urdhra politike.
* Presion qytetar dhe mediatik – shoqëria civile dhe media të monitorojnë vendimet e KLP-së në kohë reale.
* Mbështetje ndërkombëtare me kushte – ndihma dhe investimet në drejtësi të lidhen drejtpërdrejt me rezultatet dhe pavarësinë reale të saj.
*Thirrje për qytetarët dhe aktivistët*
Në nëntor, KLP do të zgjedhë kreun e ri të SPAK. Ky vendim është kritik për të ardhmen e luftës kundër korrupsionit.
Nëse kjo zgjedhje bëhet nën urdhra politike, do të kemi vetëm një SPAK që heton kundërshtarët e pushtetit dhe mbyll sytë ndaj miqve të tij.
Ky është momenti ku çdo qytetar, gazetar, aktivist dhe organizatë duhet të kërkojë transparencë, integritet dhe depolitizim.
—
*Kukullat nuk bëjnë drejtësi. Kushdo në KLP dhe SPAK që merr porosi politike duhet të ketë frikë nga ligji, jo të ndihet i mbrojtur nga partia. Pa frikën e ligjit, nuk ka demokraci – ka vetëm teatër kukullash*
