Pikëpyetjet e shitjes 3 miliardë euro të avionëve luftarakë francezë tek Vuçiç

Presidenti i Francës, Emmanuel Macron, fillon sot vizitën dy-ditore në Beograd, ku synon të finalizojë marrëveshjen për shitjen e 12 avionëve luftarakë “Rafale” në vlerë prej rreth 3 miliardë eurosh – kjo do të jetë vizita e dytë e presidentit francez në Serbi në pesë vjetët e fundit, ndërsa dy shtetet forcojnë raportet ndërmjet vete, posaçërisht në fushën e ekonomisë.

Serbia do të nënshkruajë kontratën më të madhe të armëve në historinë e saj moderne, por shumë pikëpyetje janë ngritur për shkak të kontekstit gjeopolitik dhe tensioneve rajonale. Në një artikull të prestigjozes franceze “Le Monde” u përmend konteksti i marrëdhënieve të tensionuara mes Kosovës dhe Serbisë që kanë arritur në nivele shpërthyese vitet e fundit.

Duke qenë se blerja e aeroplanëve të sofistikuar luftarakë, që do të formalizohet gjatë vizitës dyditore të presidentit francez, vjen në kohën e tensioneve midis Prishtinës e Beogradit, atëherë gazeta e njohur franceze ka ngritur dilemën se deri në çfarë mase është e gatshme Franca të garantojë që “Rafale”-t s’do të përdoren kundër fqinjëve, veçanërisht kundër Kosovës.

“Eksporti i ‘Rafale’-ëve në këtë vend të njohur për afërsinë e tij me Rusinë dhe synimet luftarake ndaj fqinjëve ballkanikë, ngrit shumë pikëpyetje. Në çfarë mënyrë synon Franca të garantojë që ‘Rafale’-t nuk do të transportohen në Rusi ose nuk do të përdoren për të ushtruar presion mbi Kosovën, pavarësinë e së cilës Beogradi ende nuk e njeh?”, ka shkruar “Le Monde”.

Gjithashtu, gazeta javore franceze “La Tribune” ka shkruar se marrëveshja për “Rafale”-t mbart implikime gjeopolitike, veçanërisht në rajonin e trazuar të Ballkanit Perëndimor të rrethuar nga armiqësitë etnike: “Ky kontekst i gjerë diplomatik i shton peshë marrëveshjes për avionët luftarakë, duke reflektuar interesat strategjike të Francës në rajon”, ka shkruar “La Tribune”.

E rrjeti shtetëror “Radio France Internationale” ka përmendur procesin e dialogut për normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi: “Franca vazhdimisht ka shmangur adresimin e këtyre shqetësimeve ndërsa ka mbrojtur Serbinë rreth përshkallëzimit të tensioneve në pjesën veriore të Kosovës të banuar kryesisht nga serbët që refuzojnë sovranitetin e Kosovës”.

Megjithatë, shumë media të huaja kanë raportuar se shitja e “Rafale”-ëve, që vlerësohen si “maja e shtizës” së eksportit të industrisë franceze të mbrojtjes, nuk do të ndodh pa u zgjidhur disa çëshjte, përfshirë marrëdhëniet Kosovë-Serbi. Ndër kushtet e kërkuara, presidenti i Francës, në prill të këtij viti, raportohet të ketë përmendur edhe nevojën për ta njohur Kosovën.