Rënia e religjionit

Për herë të parë në historinë e Shteteve të Bashkuara pjesa më e madhe e qytetarëve nuk i përket asnjë grupimi fetar. Do të dukej si një lajm i mirë për të majtën, por indvidualizimi i spiritualitetit vlerëson të djathtën.

Vitin e kaluar Gallup ka zbuluar se për herë të parë në historinë e kombit pjesa më e madhe e amerikanëve nuk i përket asnjë kongregacioni fetar. Ky kalim përfaqëson një moment themeltar të një historie të gjatë dhe familiare: Shtetet e Bashkuara po bëhen më pak fetare dhe komunitetet e shumta fetare të tyre në rënie janë shenja më e qartë e këtij transformimi kulturor.

Shumë njerëz nga e majta e mirëpresin me favor rënien e përkatësisë fetare në Shtetet e Bashkuara. Nënvizojnë se besimi fetar shpesh «kooptohet në mbështetje të statuskuosë si grupeve të varfëra dhe politikisht të nënshtruara», siç shkruajnë Megan Rogers dhe Mary Ellen Konieczny. Ndjekësit e të ashtuquajturit Prosperity Gospel ia veshin varfërisë të qenit blasfem, por klerikët e korruptuar të megakishave mbushin xhepat me shpenzimet e besimtarëve të klasës punëtore, domethënë është e lehtë të kapet pika. Megjithatë rënia e përkatësisë fetare ka pasur edhe paqartësi të thella për të majtën: kontribuon në një mungesë strukturash komunitare që shpesh e bën të majtën të paaftë që të organizojë njerëzit përreth kauzave specifike dhe fushatave elektorale.

Historikisht, kongregacionet fetare kanë qenë një vend jetik i organizimit politik të majtë. Pas sukseseve të lëvizjes për të drejtat civile, të udhëhequr nga klerikë dhe zëra të tjera fetarë, reverendo Dr. Martin Luther King, Jr. Ka organizuar liderë fetarë rreth një programi radikal për drejtësi ekonomike. Përpara atëhere, lëvizja Social Gospel në fundin e shekullit të XIX dhe fillimit të shekullit të XX kanë qenë të vendosura për forcuar mbështetjen e legjislacionit që e ka çuar ditën e punës në 8 orë, ka abroguar punën e minorenëve dhe ka krijuar kushte më të mira nëpër fabrika. Liderët e lëvizjes Social Gospel, përfshi revrendon Washington Gladden dhe reverendon Mark A. Matthews, nuk qenë vetëm autorë dhe konferencierë, qenë edhe liderët e kongregacionit, organizonin aktivisht komunitetet e tyre lokale në mbështetje të reformave sociale.

Liderët aktualë fetarë, si reverendo Dr. William Barber II i Poor People’s Campaign, kanë tentuar ta ringjallin të majtën fetare, duke zhvilluar një lëvizje fetare «antiraciste, kundër varfërisë, në favor të drejtësisë dhe punës», por, për shkak të rënies së aderimeve në kongregacione midis amerikanëve të qendrës së majtë, këto zëra dhe komunitetet e tyre nuk mund të ushtrojnë influencën e pararendësve të tyre të Social Gospel. Sipas një studimi të botuar në Journal for the Scientific Study of Religion, kishat konservatore kristiane aktualisht janë trefishi i atyre liberale. Përkatësia fetare po zvogëlohet në të gjithë spektrin politik, por format e kristianizmi të majta po e humbasin kapjen e tyre mbi popullsinë sesa ato ungjillore konservatore. Për pasojë, Pew referon se amerikanët e qendrës së majtë kanë shanse më të mëdha të mos jenë me përkatësi fetare respektivisht atyre të djathtë.

Për shkak të këtyre ndryshimeve në panoramën fetare amerikane, e majta ka humbur aksesin ndaj kongregacioneve fetare, struktura komunitare ende të përdorura në mënyrë efikase nga konservatorët për t’i organizuar personat mbi bazën e një axhende të djathtë. Shkencëtarët politikë nënvizojnë gjithnjë e më shumë centralitetin e asaj që Ismail K. White dhe Cheryl N. Laird e quajnë «kufizim social» në politikë. White dhe Laird nënvizojnë se sjellja politike pasqyron shpesh influencën e një komuniteti, që është në gjendje ta ushtrojë «presionin social», të vlerësojë apo të sanksionojë anëtarët e saj. Kristianët ungjillorë të djathtë i disponojnë këto komunitete, ku individët marrin inkurajim të rregullt dhe presione sociale për të votuar dhe t’u organizuar për republikanë nacionalistë kristianë. Mangësia e komuniteteve fetare paralele me të majtën përfaqëson një dobësi relative organizuese.

Deinstitucionalizimi i politikës

Ky dizavantazh konkurrues do të të reduktohej në maksimum sikur amerikanët pa përkatësi fetare të bashkoheshin në komunitete politike alternative, por për pjesën më të madhe të tyre kjo nuk ndodh. Dhjetëra miliona amerikanë mbesin jashtë komuniteteve të çdo lloji, duke luftuar për pasojë me vetminë kronike, dhe komunitetet të cilave u bashkohen jopraktikuesit shpesh janë të privuar nga identiteti i qartë politik.

Në raportin e tyre historik «How We Gather», bursistët për novatorizmin e ministrisë si Harvard Divinity School Angie Thurston dhe Casper ter Kuile – me të cilët, po e rrëfej, kam bashkëthemeluar një organizatë të kushtuar promovimit të një komuniteti shpirtëror alternativ të rrënjosur në parimet e drejtësisë sociale të quajtur The Nearness – identifikojnë vende si Crossfit në të cilat praktikuesit kënaqin shumë prej nevojave që historikisht i kanë kënaqur në institucionet fetare, si nevoja e komunitetit apo e strukturave të rritjes personale dhe përgjegjësi. Megjithëse këto vende i përgjigjen një serie nevojash njerëzore të thella, shpesh nuk arrijnë të sillen si motorë të ndryshimit politik, duke mikpritur persona me një larmi të madhe pikëpamjesh politike dhe duke mos bërë asnjë përpjekje për t’u organizuar drejt objektivash politike. Deputetja republikane nga Georgia Marjorie Taylor Greene ishte pronare e një palestre të lidhur me Crossfit dhe një atlete krenare e Crossfit: Crossfit nuk është një bastion politik i majtë.

Për të përmbysur dizavantazhet e veta kompetitive, e majta duhet të bashkohet dhe t’i rrisë komunitetet politike të saj. Shumë nga e majta marrin pjesë në seksionet lokale e Democratic Socialists of America (DSA), që kanë një përvojë të qartë në prodhimin e ndryshimeve politike dhe të kultivojë marrëdhënie të ngushta midis anëtarëve, duke mikpritur evente sociale bashkë me manifestime dhe mbledhje. Përveçse përfaqësojnë komunitete, këta grupe plotësojnë shumë nevoja historikisjt të kënaqura nga institucionet fetare, duke furnizuar një kuadër vlerash, strukrash me përgjegjësi morale dhe domethënie. Siç ka thënë një grua në Atlantic pasi është zgjedhur në seksioni e DSA në Denver, «kam gjetur një qëllim».

Megjithëse e majta duhet të vazhdojë të bashkohet dhe të hapë seksione, duhet edhe të pranojë se rritja e këtyre grupeve ecën ngadalë dhe duhet të marrë në konsideratë se disa njerëz mund të jenë më shumë të interesuar ndaj tipologjive të ndryshme të komuniteteve të majta. Aderimi në DSA nuk po rritet me ritmin që ka pasur pas fushatës presidenciale të 2016 të Bernie Sanders apo në ditët e para të pandemisë së Covid-19 dhe objektivi i 100000 anëtarëve të DSA mbetet larg. Grupet politike ekzistuese do të mund të plotësojnë nevojat e disave nga e majta, por ka të ngjarë që do të nevojiten komunitete të reja për ta zgjeruar qasjen organizative të së majtës.

Një plate për këto komunitete të reja mund zëvendësohet nga rreth 90 milion amerikanë besimtarë, por jo praktikues, pjesa më e madhe e të cilëve është politikisht e qendrës së majtë. Sipas një hulumtimi të Fetzer Institute, spiritualiteti mbete ngushëtisht e lidhur me qasjen e këtij publiku ndaj etikës dhe politikës, me 68% të qytetarëve që pohon se «spiritualitet e drejton mmënyrën sesi veprojnë në botë», edhe mbi çështjet sociale. Spiritualiteti është një prej përcaktuesve kryesorë të qasjes politike të miliona amerikanëve që e majta duhet të shpresojë t’i bindë dhe t’i organizojë apo shumë nga e majta e injorojnë rolin që spiritualiteti mund të luajë në organizimin politike, duke e likuiduar si besimtari. Në këtë mënyrë, këto njerëz të majtë nuhasin një ndarje klasore për të cilën një klasë e arësimuar më laike nuk arrin të lidhet me një klasë punëtore më spirituale.

Në qershorin e vitit 2022 Gallup ka zbuluar se 81% e amerikanë beson tek Zoti, duke sqaruar se Shtetet e Bashkuara nuk po pësojnë një proces shekullarizimi të shpejtë sa ai që po pëson deinstitucionalizimi i jetës spirituale. Më pak njerëz e frekuentojnë kishën, por jo domosdoshmërisht po bëhen as më pak besimtarl, as janë domosdoshmërisht më pak të interesuar ndaj komunitetit spiritual. Format e vjetra të komuniteteve po zhduken, por shumë amerikanë kanë uri modalitetesh të reja. Siç më ka mësuar një mësuese e shkollës së mesme në Colorado në një intervistë, «ndjej se spiritualiteti është një lloj aventure vetmitare dhe ajo që po kërkohet dhe shpresohet është që të ndahe». Ka një mundësi të madhe në shfaqjen e komuniteteve të reja spirituale për të kënaqur nevojat e jopraktikuesve dhe kjo mundësi ka të bëjë me të majtën, nga momenti që amerikanët e qendrës së majtë kanë shanse më të mldha për të qenë jo të lidhur nga pikëpamja fetare se ata të djathtë.

Natyrisht, ekziston një lidhje historike e thellë midis socializmit e ateizmit dhe shumë njerëz të majtë nuk identifikohen si besimtarë. Pasi e majta tenton ta promovojë komunitetin, natyrisht që duhet ta përqëndrojë vëmendjen e saj mbi zhvillimin e seksioneve, sindikatave dhe fushatave politike. Megjithatë, nëse e majta në Shtetet e Bashkuara dëshiron t’i arrijë objektivat politikë të saj dhe të bazohet mbi sukseset e paraardhësve të Social Gospel, duhet të krijojë edhe komunitete politike që u përgjigjen subjekteve të rinj. Rënia e përkatësisë fetare në Shtetet e Bashkuara ka prodhuar miliona amerikanë që janë të vetëm e të uritur për komunitet dhe e majta duhet të tentojë t’i organizojë.

(Alec Gewirtz është një shkrimtar, jeton në New York City dhe është bashkëthemelues i The Nearness. Ka një diplomë në Religjion në Princeton University)

Përgatiti

ARMIN TIRANA