Gazeta RD
Arkeologët amerikanë që punojnë në universitetet e SHBA kanë shprehur përmes një letre kundërshtinë e tyre në lidhje me shkrirjen e Akademisë së Studimeve Albanologjike (AAS).
Përmes letrës ata i bëjnë thirrje qeverisë që ta rishikojë këtë vendim dhe shprehen të nderuar për bashkëpunimin që kanë bërë ndër vite me arkeologët shqiptarë.
“Ne, të nënshkruarit, me këtë letër shprehim kundërshtimin tonë të fortë ndaj planit të njëanshëm të qeverisë shqiptare për shpërbërjen e Akademisë së Studimeve Albanologjike (AAS), duke përfshirë Institutin e Arkeologjinë dhe ta rindërtojë atë në kuadër të Akademisë së Shkencave.
Ne jemi arkeologë që punojmë në universitete në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ose në institucione të lidhur me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ne kemi kryer bashkëpunim arkeologjike në Shqipëri, duke me arkeologë nga Instituti i Arkeologjisë, për shumë dekada. Ne ndihemi të kualifikuar për të gjykuar këtë plan dhe efektet e tij të mundshme në praktika e kërkimit arkeologjik në Shqipëri në përgjithësi dhe në bashkëpunim me arkeologët.
Jemi të shqetësuar se arkeologët e Institutit të Arkeologjisë nuk janë konsultuar plotësisht lidhur me këtë plan, i cili do të ndikojë fuqishëm tek ata dhe aftësia për të kryer punën e tyre.
Zhvendosja e AAS dhe Institutit të Arkeologjisë në Akademinë e Shkencave pa marrëveshje të ndërsjellë, do të shtojë një shtresë burokracie dhe mbikëqyrjeje, duke e mbytur akademikun, lirinë dhe kërkimin inovativ. Efektet e këtij plani në burimet, buxhetet dhe personelin e Institutit të Arkeologjisë nuk janë zbuluar plotësisht.
Për këto arsye, ne inkurajojmë fuqimisht qeverinë shqiptare të rishqyrtojë planin në lidhje me të ardhmen e AAS dhe të angazhojë anëtarët e saj në diskutime të hapura për mënyrën më të mirë për t’i mbështetur ato, në mënyrë që studimet albanologjike në Shqipëri, përfshirë arkeologjinë, mund të arrijë potencialin e tij të plotë.
Në vitet e fundit, arkeologjia shqiptare, e udhëhequr nga arkeologët e Institutit të Arkeologjia, ka zënë vendin e merituar në skenën ndërkombëtare. Ne jemi të shqetësuar se zhvendosja e AAS në Akademinë e Shkencave do të prishë këtë sens të ri të vrulli.
Në vitin 2021 u nënshkrua Marrëveshja e Pronës Kulturore për mbrojtjen e trashëgimisë arkeologjike shqiptare me Shtetet e Bashkuara. Ky memorandum do të sjellë më shumë e jo më pak interes dhe investime në arkeologjinë shqiptare nga ana e arkeologëve amerikanë. Si kundërpërgjigje, qeveria shqiptare duhet të zgjerojë mundësitë për bashkëpunim ndërmjet amerikanëve dhe arkeologëve shqiptarë, në kuadër të një instituti të pavarur kushtuar pastërtisë kërkime arkeologjike, duke mos kufizuar mundësi të tilla.
Kur ka mundësi për bashkëpunim të hapur mes amerikanëve dhe arkeologëve shqiptarëve, gjëra të mira ndodhin. Për shembull, shfaqen artefakte shqiptare në Mbretërit e Parë të Evropës, një ekspozitë ndërkombëtare që u hap kohët e fundit në Muzeun e Historisë Natyrore në Çikago, Illinois. Çdo komb në Ballkan po merr pjesë në këtë ekspozitë, përfshirë Shqipërinë, dhe pjesëmarrja e Shqipërisë nuk do të kishte ndodhur pa lidhjet e krijuara midis arkeologëve amerikanë dhe shqiptarë në Institutin e Arkeologjisë. Sipas mendimit tonë, nisur nga suksesi i kësaj ekspozite, Instituti i Arkeologjisë, stafi duhet të ishte lavdëruar për punën dhe përkushtimin e tyre të palodhur, jo t’i nënshtrohej një plani për shpërbërjen dhe riorganizimin që ata vetë nuk kanë pranuar kurrë.
Për ta mbyllur, e shkruam këtë letër sepse mbetemi të emocionuar dhe të përkushtuar ndaj arkeologjisë shqiptare. Kolegët tanë në Institutin Shqiptar të Arkeologjisë e kanë ndarë me ne trashëgiminë e shquar arkeologjike të Shqipërisë, që na lejon të marrim pjesë në studimin e saj është një nder dhe privilegji që nuk mund ta shpërblejmë kurrë plotësisht. Shpresojmë të rishikohet plani në lidhje me të ardhmen e AAS dhe Akademisë së Shkencave dhe do të bëhet një dialog i sinqertë për të ardhmen e Shqipërisë”, shkruhet në letrën e arkeologëve në SHBA.
June 8, 2023
We, the undersigned, with this letter express our strong opposition to the Albanian government’s
unilateral plan to dissolve the Academy of Albanological Studies (AAS), including the Institute of
Archaeology, and reconstitute it within the Academy of Sciences.
We are archaeologists who work at universities in the United States of America or at institutions
affiliated with the United States of America. We have conducted collaborative archaeological
research in Albania, working with archaeologists from the Institute of Archaeology, some of us
for many decades. We thus feel qualified to judge this plan and its potential effects on the
practice of archaeological research in Albania generally, and in collaboration with American
archaeologists specifically.
We are particularly concerned:
THAT archaeologists at the Institute of Archaeology have not been fully consulted regarding this
plan, which will strongly affect them and their ability to do their jobs;
THAT moving the AAS and the Institute of Archaeology into the Academy of Sciences without
mutual agreement will add an additional layer of bureaucracy and oversight, stifling academic
freedom and innovative research; and
THAT the effects of this plan on the Institute of Archaeology’s resources, budgets, and staffing
have not been fully disclosed.
For these reasons, we strongly encourage the Albanian government to reconsider its unilateral
plan regarding the future of the AAS and, instead, to engage its members in open discussion
about how best to support them, so that Albanological studies in Albania, including archaeology,
can reach its full potential.
In the past several years, Albanian archaeology, led by archaeologists from the Institute of
Archaeology, has finally taken its rightful place on the international stage. We are concerned
that moving the AAS into the Academy of Sciences will derail this new-found sense of
momentum.
In 2021 a Cultural Property Agreement protecting Albanian archaeological heritage was signed
with the United States. This memorandum will lead to more not less interest and investment in
Albanian archaeology on the part of American archaeologists. In response, the Albanian
government should be expanding opportunities for collaboration between American and
Albanian archaeologists, within the context of an independent institute dedicated to pure
archaeological research, not restricting such opportunities.
Indeed, when opportunities for open collaboration between American and Albanian
archaeologists are realized, good things happen. For example, Albanian artifacts are featured
prominently in the First Kings of Europe, an international exhibition that recently opened at the
Field Museum of Natural History in Chicago, Illinois. Every nation in the Balkans is participating
in this exhibit, including Albania, and Albania’s participation would not have happened without
the connections forged between American and Albanian archaeologists at the Institute of
Archaeology. In our opinion, given the success of this exhibition, the Institute of Archaeology’s
staff should have been commended for their hard work and dedication, not subjected to a plan
for dissolution and reorganization that they themselves never agreed to.
To close, we wrote this letter because we remain excited about and committed to Albanian
archaeology. Our colleagues at the Albanian Institute of Archaeology have shared with us
Albania’s remarkable archaeological heritage, allowing us to participate in its study, an honor
and privilege we can never fully repay. We hope that the plan to move the AAS into the Albanian
Academy of Sciences will be reconsidered and an honest dialogue about the future of Albanian
archaeology, including archaeologists from the Institute of Archaeology, will be pursued instead.
Sincerely,
Michael L. Galaty
Professor of Anthropology and Classical Studies
University of Michigan
Director and Curator of European Archaeology
Museum of Anthropological Archaeology
Ann Arbor, Michigan
USA
David R. Hernandez
Professor of Classics
University of Notre Dame
South Bend, Indiana
USA
John K. Papadopoulos
Professor of Archaeology & Classics
Department of Classics
Cotsen Institute of Archaeology
University of California, Los Angeles
Los Angeles, California
USA
Susan E. Allen
Associate Professor of Anthropology
University of Cincinnati
Cincinnati, Ohio
USA
Britney Kyle
Professor of Anthropology
University of Northern Colorado
Greeley, Colorado
USA
William A. Parkinson
Curator of Anthropology and Associate Director of Research
Field Museum of Natural History
Professor of Anthropology
University of Illinois at Chicago
Chicago, Illinois
USA
Jack L. Davis
Department of Classics
University of Cincinnati
Cincinnati, Ohio
USA
Panagiotis Karkanas
American School of Classical Studies at Athens
Athens, Greece
Princeton, New Jersey
USA
Wayne E. Lee
Professor of History
Department of History
University of North Carolina
Chapel Hill, North Carolina
USA
Curtis N. Runnels
Professor of Archaeology, Anthropology, and Classical Studies
Archaeology Program
Department of Anthropology
Boston University
Boston, Massachusetts
USA
Robert Schon
Associate Professor
School of Anthropology
Department of Religious Studies and Classics
University of Arizona
Tucson, Arizona
USA
Laurie Reitsema
Associate Professor of Anthropology
University of Georgia
Athens, Georgia
USA
Kathleen Lynch
Professor
Interim Department Head
Department of Classics
University of Cincinnati
Cincinnati, Ohio
USA
John Marston
Professor of Archaeology and Anthropology
Director, Archaeology Program
Boston University
Boston, Massachusetts
USA
Giulia Saltini Semerari
Assistant Professor, Department of Anthropology
Curator, Museum of Anthropological Archaeology
University of Michigan
Ann Arbor, Michigan
USA
Karl Petruso
Dean and Professor Emeritus
Department of Anthropology
University of Texas at Arlington
Arlington, Texas
USA
Attila Gyucha
Assistant Professor of Anthropology
University of Georgia
Athens, Georgia
USA
